Welkom op mijn website. Mijn naam is Josephine Rijnaarts. Een tijdlang had ik daarnaast een alias, José Rijnaarts, die ik sinds 2008 nog maar sporadisch gebruik.
Motivatie voor een website
Op deze website vindt u twee thema’s die op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken hebben: literair vertalen en schrijven over incest in de ruimste zin van het woord. Wat ze verbindt is dat het de twee rode draden in mijn werkzame leven zijn. Het vertalen van literatuur is mijn beroep en het is mijn passie. Met een gevoel van voldoening stel ik u de vele mooie boeken voor die ik in de loop der jaren heb vertaald. Ook de stukjes en artikelen die ik her en der over vertalen publiceerde, vindt u hier terug. Schrijven over incest is iets wat ik vooral in het begin van mijn loopbaan deed, maar mijn belangstelling voor dit onderwerp is nooit verdwenen en wordt ook telkens weer aangewakkerd door de publiciteit rondom andere vormen van seksueel machtsmisbruik. In 2017 begon de Me Too-beweging, in januari 2022 kwam de talentenshow The Voice of Holland in opspraak en raakte de term ‘grensoverschrijdend seksueel gedrag’ in zwang, rond de jaren tien van deze eeuw was er veel aandacht voor seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke kerk. Sport, amusement, onderwijs – geen sector bleef gevrijwaard. Seksueel misbruik door verwanten, een veelbesproken onderwerp in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw, raakte wat op de achtergrond. De teksten uit die tijd zijn vaak niet meer verkrijgbaar. Dat geldt ook voor het boek en de artikelen die ik over vader-dochter-incest schreef. Bij herlezing vond ik die teksten in elk geval voor een deel nog steeds actueel. Daarom heb ik ze een plaats op deze site gegeven.
Beroep: literair vertaler
Al op mijn achttiende wist ik dat ik vertaler wilde worden. Een kennis vertaalde voor zijn plezier een boek van Pierre Teilhard de Chardin, een Franse theoloog. Hij liet mij een stukje proberen en ik was verkocht. Talenkennis leek me een eerste vereiste. Na de middelbare school heb ik eerst ruim tweeënhalf jaar in Franstalig Brussel en vervolgens tweeënhalf jaar in München gewoond en gewerkt. Het vak van vertaler heb ik daarna geleerd op het Instituut voor Vertaalkunde in Amsterdam. Na het voltooien van die opleiding ben ik aan de Universiteit van Amsterdam cum laude afgestudeerd in Franse en Duitse taal- en letterkunde. Aanvankelijk heb ik behalve literatuur ook non-fictie vertaald. Van lieverlee werd literair vertalen de hoofdmoot, eerst vooral uit het Frans en Engels, sinds 2008 hoofdzakelijk uit het Duits.
Workshops en lezingen
Van 2010 tot 2020 was ik als docent verbonden aan de Vertalersvakschool in Amsterdam. Daarnaast heb ik in de loop der jaren als literair vertaler mentoraten, workshops en lezingen verzorgd, op uitnodiging van leesclubs en groepen vertalers, van de ‘Vertalersgeluktournee’ van het Nederlands Letterenfonds (www.letterenfonds.nl), van de ‘Vertalersfabriek’ als onderdeel van Crossing Border (www.crossingborder.nl ), als ‘Gläserner Übersetzer’ op de Internationale Vertalersdag in het Goethe-Instituut in Amsterdam (www.goethe.de) , enzovoort.
Schrijven over incest
Tijdens mijn talenstudie aan de UvA schreef ik in het kader van een bijvak een paper over Noreen Winchester, een jonge Ierse die op haar negentiende haar vader vermoordde na jaren door hem te zijn verkracht (zie: ‘Was Noreen Winchester een uitzondering?’ In: Socialisties-Feministiese Teksten 3, Uitgeverij Sara, 1979). Mijn belangstelling voor het verschijnsel incest was daarmee voorgoed gewekt, zowel voor de cultureel-antropologische en de Freudiaanse kijk op dit onderwerp als voor de gangbare praktijk: seksueel misbruik van kinderen binnen familie en gezin. Ik schreef hierover het boek Dochters van Lot (Uitg. An Dekker, 1987, Uitg. Maarten Muntinga, 1989, Uitg. Vita, 1994), door Barbara Heller in het Duits vertaald onder de titel Lots Töchter (Claassen Verlag, 1988, Deutscher Taschenbuch Verlag, 1991, 1993). Daarna heb ik een jaar of twintig met enige regelmaat artikelen over incest en daarmee samenhangende onderwerpen gepubliceerd, vooral in het maandblad Opzij, totdat de balans doorsloeg naar vertalen.